W czasach, gdy Konfucjusz stworzył zasady idealnego systemu społecznego, zwanego na jego cześć Konfucjanizmem, brakło w cywilizacji chińskiej opartego na wartościach duchowych systemu religijnego. Istniał oczywiście animizm, kult przodków, a także rozbudowane i coraz bardziej skomplikowane systemy interpretacji zawartości Księgi przemian.
Jednak system konfucjański, który w czasach dynastii Han zyskał rangę oficjalnej ideologii cesarstwa, nie zawierał w sobie odpowiedzi na wiele pytań metafizycznych i kosmologicznych. Tą lukę wypełnił taoizm, ale przede wszystkim zaimportowany do Chin buddyzm. Ich wpływ szybko okrzepł i znalazł trwałe miejsce w chińskim systemie wartości.
Tysiąc lat po Konfucjuszu, w czasach Dynastii Song, filozof Zhu Xi uzupełnił braki tradycyjnego konfucjanizmu. Zhu Xi pracował nad swoją reinterpretacją konfucjanizmu w Akademia Jaskini Białego Jelenia (Báilùdòng Shūyuàn, 白鹿洞书院), umiejscowionej w regionie gór Lu (Lúshān 廬山), obecnie prowincja Jiangxi.
Zhu Xi przejrzał wszystkie dzieła klasyczne i dokonał ich skrupulatnej analizy. Praca ta pozwoliła mu na zidentyfikowania źródła wszystkich rzeczy, którym była zasada uniwersalna(li，理; także zasada racjonalna, prawo, forma), manifestująca się w działaniu siły życiowej (qi, 氣), podtrzymującej procesy istnienia i życia przez zmianę cyklów Yin i Yang. Źródłem li miała być najwyższa jedność taiji (taiji，太极, także najwyższa ostateczność), czyli stan wszechświata w którym doszło do podziału na Yin i Yang.
Interpretacja Zhu Xi była w istocie sprytnym włączeniem kosmologii taoistycznej w ramy konfucjanizmu, który tak wzbogacony nie musiał już obawiać się spadku popularności powodowanego brakiem łączności z najważniejszymi prądami chińskiej kosmologii.
W istotach ludzkich zasada uniwersalna jest przyrodzoną zasadą moralną, której poziom określa osiąganą przez jednostkę pozycję społeczną. Według takiej interpretacji mądrość i zdobywanie wiedzy nie jest zastrzeżone do wybranej elity - są one czymś możliwym do osiągnięcia przez każdego człowieka.
Jeśli zaś tak się rzeczy mają, należy każdemu umożliwić kultywowanie własnej osoby poprzez proces odpowiedniej socjalizacji i kształcenia w myśl konfucjańskich pięciu relacji (wulun 五倫).
Początkowo oczywiście system stworzony przez Zhu Xi spotkał się z oporem, wkrótce jednak dostrzeżono jego zalety. Wybrano cztery klasyczne dzieła konfucjańskie ze starożytności, opatrzono odpowiednimi przypisami. Dzieła te stały się tzw. Czteroksięgiem konfucjańskim. Z czasem, już za panowania kolejnej dynastii Yuan, czteroksiąg stał się podstawową wykładnią konfucjanizmu, a jego znajomość była wymagana do zdania egzaminów urzędniczych.
