Pięć elementów

W chińskiej starożytnej kosmologii zjawiska we wszechświecie pojmowano za pomocą tzw. pięciu żywiołów: wody, drewna, metalu, ognia i ziemi.

W chińskiej starożytnej kosmologii zjawiska we wszechświecie pojmowano za pomocą tzw. pięciu żywiołów: wody, drewna, metalu, ognia i ziemi. Jest to więc, oprócz koncepcji skupionych wokół Yin i Yang, rdzeń chińskiej tradycyjnej kosmologii i pojmowania świata. Za pomocą pięciu elementów – a raczej faz, czemu do koncepcji przemian już blisko – opisywały naturę interakcji i wzajemne zależności między zjawiskami we wszechświecie. Mówiąc inaczej, to właśnie te pięć elementów buduje cały wszechświat. Cała koncepcja pięciu faz to sekwencja generująca 生 (czyt. szeng) i przezwyciężająca i 克 (czyt. ke). Pięć żywiołów działa w dwóch przecwnych kierunkach i wzajemnie na siebie wpływa zgodnie z zasadami przemian Yin i Yang. Różnego rodzaju zależności i relacje występują jako poszczególne cykle i tradycyjnie jest to przedstawiane za pomocą tego schematu:

-ilustracja-

Cykl generujący: drewno -> ogień ->ziemia (popiół) ->metal -> woda (rankiem rosa osiada na zimnym metalu) -> drewno.

  1. Drzewo/drewno spala się poprzez 
  2. Ogień, z którego powstają popioły i przekształcają się w 
  3. Ziemię, w której rodzą się i z której wydobywane są Metale, które wzbogacają
  4. Wodę, odżywiającą drzewa (Drzewo).

Cykl przezwyciężający: drewno rośnie w ziemi, ziemia absorbuje wodę, woda tłumi ogień, ogień topi metal, metal przecina drewno.

  1. Drewno przebijaZiemię,
  2. Ogień topiMetal,
  3. Ziemia zasypuje Wodę, 
  4. Metal ścina Drewno, 
  5. Woda gasi Ogień.

Oba te cykle regulują przyrodę i są źródłem jej dynamicznie manifestującej się zmienności. Koncepcja pięciu przemian znalazła zastosowanie w takich dziedzinach jak muzyka, tradycyjna medycyna i strategia wojskowa. Starożytni Chińczycy użyli jej jako schematu pojęciowego do rozumienia każdej i wszystkich rzeczy i zjawisk, jakie ich otaczały, budując przy tym skomplikowany system wierzeń i hipotez dotyczących zasad działania Wszechświata. 

 

Pięć przemian w różnych aspektach życia

Teoria Pięciu Przemian to forma, za pomocą której opisywane są wszystkie procesy zachodzące cyklicznie. Za jej pomocą opisywanejest następowanie po sobie kolejnych pór roku: wiosna, lato, późne lato, jesień, zima. Tak wydzielone pory roku odpowiadają kolejnym przemianom: Drewno, Ogień, Ziemia, Metal, Woda. W edle wypracowanych w starożytności koncepcji system ten odpowiada wszystkim procesom i zjawiskom zachodzącym w naturze oraz organizmie człowieka.

Każdemu żywiołowi przyporządkowany jest smak, kolor, pora roku i dnia, produkty spożywcze, narządy wewnętrzne i stany psychiczne.

Drzewo smak kwaśny, kolor zielony, wiosna, wątroba i woreczek żółciowy; to wściekłość, elastyczność, ruch oraz harmonijny przepływ energii qi.
Ogień smak gorzki, kolor czerwony, lato, serce i jelito cienkie;  to entuzjazm, radość, duchowość.
Ziemia smak słodki, kolor żółty, późne lato, żołądek i śledziona;  to rozmyślanie, jasność myślenia oraz rozsądek.
Metal  smak ostry, kolor biały, jesień, płuca i jelito grube; to smutek oraz intuicja.
Woda smak słony, kolor czarny, zima, nerki i pęcherz moczowy; to lęk, upór oraz zaufanie.

Teoria pięciu pierwiastków jest podstawą do układania odpowiednio zbilansowanej diety. Twórcy medycyny chińskiej rozpoznali, że konkretny pokarm może mieć określoną naturę, a zatem nie tylko mieć jeden z pięciu smaków, ale działać schładzająco, neutralnie lub rozgrzewająco. Odpowiednio dobierając składniki posiłków można przygotowywać pełne harmonii, zrównoważone posiłki.

Pięć przemian w medycynie

Tradycyjnie w medycynie pięć przemian służy do wyjaśnienia zależności międy całym ciałem, jego organami i tkankami, a także między ciałem a środowiskiem zewnętrznym. Przy tym rozumieli, że każda rzecz ma swoje indywidualne cechy. Skoro więc ziemii jest przypisana cecha wzrostu i odżywiania, to śledziona, której funkcją jest oczyszczanie krwi i produkcja przeciwciał, jest skategoryzowana jako element przynależny właśnie ziemi.

Podobnie jak brak równowagi między Yin i Yang może przyczynić się do powstania destruktywnych zjawisk, utrzymanie wszystkich pięciu w równowadze zapewnia utrzymanie harmonii między elementami, a więc i między Yin i Yang. Wedle starożytnych wywodów każdy z pierwiastków oddziaływuje na dwa inne, albo je rodząc, albo kontrolując. Tak właśnie drewno rodzi ogień i kontroluje (tłumi) ziemię. Podobnie ogień rodzi ziemię i kontroluje metal. 

Postępowanie zgodne z wykładniami interakcji pięciu elementów jest powszechne w praktycznie wszystkich sferach życia Chińczyków - nawet w świecie współczesnym. Chińscy zielarze wierzą że po to, aby lekarz mógł prawidłowo zainicjować kurację pacjenta, musi poznać aktualny stan interakcji pięciu elementów w jego ciele. Przyczyna jest prosta: nadmiar lub deficyt któregoś z elementów jest postrzegany jako przyczyna choroby.

Polubienia: 0

Epoka Mityczny okres trzech czcigodnych i pięciu cesarzy

Artykuły z tego samego okresu historycznego: 3

Yao to legendarny władca, któremu przypisuje się doskonałość moralną, będącą wzorem dla późniejszych władców. Według podań jego rządy poprzedzały założenie dynastii Xia. Przypuszcza się, że Yao był dowódcą grupy plemion, której udało się ustanowić jednolity system rządów nad terytorium, które dziś uważane jest za kolebkę chińskiej cywilizacji.

Przeczytaj...

Na początku był Pangu twórca rzeźbiący świat za pomocą dłuta. Uważany jest za przodka wszystkich Chińczyków Han. Po tym, jak Pangu stwarza świat, pojawia się inna istota, Nüwa (女媧), która lepi z gliny ludzi i ożywia ich, dając tym samym początek ludzkości.

Przeczytaj...

W chińskiej starożytnej kosmologii zjawiska we wszechświecie pojmowano za pomocą tzw. pięciu żywiołów: wody, drewna, metalu, ognia i ziemi. Jest to więc, oprócz koncepcji skupionych wokół Yin i Yang, rdzeń chińskiej tradycyjnej kosmologii i pojmowania świata. Za pomocą pięciu elementów – a raczej faz, czemu do koncepcji przemian już blisko – opisywały naturę interakcji i wzajemne zależności między zjawiskami we wszechświecie.

Przeczytaj...

Powiązane artykuły: 0

Komentarze:

Nie ma komentarzy

Napisz swój komentarz

Imię lub nick - obowiązkowe dla niezalogowanych
Obowiązkowy dla niezalogowanych

Zabezpieczenie antyspamowe:

  1. w pole Dobry Pomysł! wpisz 20 pomnożone przez przez 2.
  2. Możesz wstawić jeden link, ale to opóźni publikację komentarza. Dwa i więcej nie da rady.
  3. Komentarz przechodzi bez moderacji, jeśli ostatnią jego frazą jest Kartagina musi zostać zniszczona po łacinie.

Kup książki twórcy Chiny.pl

Oni albo my! Tom 2

Starannie skomponowany pakiet wiedzy, który pozwoli zrozumieć logikę konfliktów na Bliskim Wschodzie. Główny motyw to kwestia przetrwania Izraela, amerykańskiego zatapialnego lotniskowca, zakotwiczonego kilkaset kilometrów od największych na świecie złóż ropy naftowej.

Oni albo My!

Błyskotliwie napisana wizja konfliktu Chin i Stanów Zjednoczonych. Autor prezentuje wgląd w pełne spektrum konfliktu: od motywacji ideologicznych po zaciekłe zmagania o kontrolę nad dostępem do krytycznych surowców.

Wzorce zwyciężania tom 2

Studium historycznych bitew, które zaważyły na losach świata. Autorzy wyliczają błędy i błyskotliwe posunięcia stron, pokazując przy tym jak u obu walczących stron przebiegał proces uczenia się na błędach własnych i przeciwnika. Tom towarzyszy książce „Oni albo my!”, traktującym o walce o władzę nad światem między Ameryką i Chinami

Wzorce Zwyciężania tom 1

Studium historycznych analiz potyczek, bitew i operacji militarnych. Autorzy analizują je tak, aby czytelnik mógł z pozytywnych i negatywnych doświadczeń nauczyć się osiągać sukces militarny w każdej sytuacji.

Prawidła geopolitycznej gry o przetrwanie

Praca, w której sam autor i zaproszeni eksperci prezentują swoje wizje prawidłowości geopolitycznych, okraszając je przykładami z kart historii i wydarzeń współczesnych. W środku 43 mapy i 29 zdjęć oraz ilustracji, które pomogą zrozumieć zawiłą logikę zmagań między mocarstwami.

Siły psychohistorii

Podobnie jak w bestsellerze 36 forteli jest to studium oraz dziesiątki przykładów. • Temat poradnika: dostrzeganie ukrytych prawidłowości i przewidywanie przyszłych zdarzeń. Anegdoty o mistrzach obserwacji rzeczywistości i mistrzach zmieniania myśli w czyn.

Traktat Sztuka wojny

Traktat Sztuka wojny w wizjonerskim przekładzie i z omówieniem Piotra Plebaniaka. Język przekładu stylizowany na piękną staropolszczyznę.

Chiny 一 Pulsujący matecznik cywilizacji

Zbiór 81 maksym i przysłów, z pomocą których zrozumiesz esencję chińskiej historii: poznasz czyny i uczucia ludzi, których losy i czyny są tworzywem chińskiej państwowości i aspiracji imperialnych. Galeria zdjęć artystycznych

Sun Zi i jego Sztuka wojny

Traktat Sztuka wojny w przekładzie Piotra Plebaniaka bezpośrednio z chińskiego języka klasycznego, stylizowany na piękną polszczyznę Sienkiewicza. Do tego wizje wojny i konfliktów prof Bralczyka i ponad 20 innych mistrzów oraz ekspertów.

Opowieści z dawnych Chin

Zbiór pięknych, pełnych pozytywnej energii opowieści oraz skłaniających do zadumy legend i anegdot, który pomoże ci zrozumieć kulturę i historię Państwa Środka.

Drogi wędrownych doradców

Pięknie ilustrowany zbiór 81 maksym układających się w wizję starożytnych artystów, poetów i ludzi czynu, których zbiorowy wysiłek stał się fundamentem chińskiej cywilizacji. Galeria zdjęć artystycznych

36 forteli

Podręcznik budowania obrazów mentalnych i dziesiątki anegdot historycznych — ze wstępem Andrzeja Sapkowskiego

Starożytna mądrość chińska

Zbiór 81 sentencji i cytatów, które są jednocześnie kluczem do zrozumienia chińskiej mentalności i chińskiej kultury

Kalendarz geopolityczny

Kalendarz nabiurkowy 210×105 mm. Każdy miesiąc to prawidło geopolityczne i powiązane z nim zdjęcie oraz komentarz. Całość to zbiór wyjątkowych spostrzeżeń skomponowanych przez Piotra Plebaniaka.