W okresie około 2000 lat p.n.e. na Wielkiej Nizinie Północno-chińskiej większość mieszkańców to niezorganizowane wspólnoty wiejskie, gospodarujące na terenach lessowych. Karczowały one i palą krzewy, praktykują prymitywne rolnictwo i prowadzą ograniczone prace irygacyjne, w czym dopomaga im udomowienie bawoła wodnego.
Yao to legendarny władca, któremu przypisuje się doskonałość moralną, będącą wzorem dla późniejszych władców. Według podań, jego rządy poprzedzały założenie dynastii Xia. Przypuszcza się, że Yao był dowódcą sujuszu plemion, któremu udało się ustanowić jednolity i trwały system rządów nad terytorium, które dziś uważane jest za kolebkę chińskiej cywilizacji.
Wzmianki o tym okresie dotrwały do nas w Księdze historii (Shujing 書經). Według podań Yao wstąpił na tron w dwudziestym roku życia i rządził przez 99 lat. Władzę swoją przekazał Wielkiemu Shun, wydając mu za żony swoje dwie córki. Yao miał wynaleźć grę w go (chiń. weiqi 圍棋).
Następcą Yao był Shun. Przejął władzę po Yao w wieku 53 lat, aby po śmierci czterdzieści siedem lat później oddać władzę wielkiemu Yu, założycielowi dynastii Xia. System sukcesji władzy nie miał charakteru dziedzicznego. Shun współrządził z Yao przez ok. 30 lat i dopiero po śmierci Yao rządził samodzielnie.
Stolicą państwa, którym rządził Shun było Puban (蒲阪). Stamtąd rządził on imperium, które spojone zostało prawami sankcjonującymi rytuały ku czci bogów świętych gór, rzek i wzgórz. Władca osobiście wizytował rozliczne zakątki swojego dominium, aby składać ofiary poszczególnym bóstwom opiekuńczym. Odwiedził między innymi cztery święte góry: Tai, Huang, Hua i Heng. Administracja państwem była ściśle związana z animistycznym systemem wierzeń. Każda z dwunastu prowincji, na jakie władztwo Shuna było podzielone, miało w stolicy własny ołtarz i osobne ceremonie ku czci zamieszkujących je istot i znajdujących się w nich rzek, wzgórz i lasów.
Kolejne pokolenia gloryfikowały i idealizowały czasy rządów trzech władców: Yao, Shuna i Wielkeigo Yu. Ich cnoty moralne były wychwalane przez Konfucjusza, który szczególnie wychwalał cnotę nabożności synowskiej przejawianą przez Shuna. Gdy Shun umarł nagle w czasie objazdu kraju, uznał, że jego własny syn nie jest godzien przejąć władzy i wybrał na swojego następcę Yu, założyciela dziedzicznej dynastii Xia.
