Porcelana

Wynalezienie porcelany

Porcelanę wynaleziono około I wieku n.e. Jej powstanie było zwieńczeniem długich tradycji garncarskich. Technologia dojrzewała z biegiem stuleci i uważa się, że w czasach dynastii Song (X-XIII w.) osiągnęła pełną dojrzałość, a dzieła wytwórców osiągnęły niedoścignioną później jakość. Najsłynniejsze wytwórnie, których produkty kolejne pokolenia wytrwale naśladowały to Jun, Ding, Guan, Ge oraz Ru. Do czasów mongolskiej dynastii Yuan centrum produkcji porcelany został rejon Jingdezhen.

Do Europy porcelanę sprowadzono po raz pierwszy w XV wieku. Z czasem stała się ona ważnym produktem importowym. Przez XVII wiek Holenderska Kompania Wschodnioindyjska sprowadziła do Europy ponad 16 milionów egzemplarzy rozmaitej porcelany.

Technologia i odmiany porcelany

Niektóre odmiany porcelany mają szczególną wartość. są pokryte siatką pęknięć, której uzyskanie jest niezwykle pracochłonne. Pierwszy raz uzyskano taki efekt w wyniku błędów produkcji w czasach dynastii Song. O dziwo efekt pęknięć przypadł do gustu ówczesnym koneserom i stał się niezwykle modny.

Chińczycy uważają, że choć porcelana to wytwór sztuczny, siatka pęknięć jest dziełem natury przez co jest zawsze unikalna i niepowtarzalna. Najsłynniejsze zachowane do dziś okazy pochodzą z zagłębia Ge. a można je podziwiać m.in. w National Palace Museum w Tajpej na Tajwanie.

Porcelana niebiesko-biała

Ten typ porcelany jest chyba najbardziej znany w Europie. Stanowił większą część eksportu (około 80%) w czasach dynastii Ming i Qing. Początki jej wytwórstwa sięgają czasów dynastii Tang, jednak masową produkcję rozwinięto dopiero 600 lat później. Szczyt jej rozwoju przypadał na czasy Yuan, kiedy powstały okazy do dziś uważane za najbardziej drogocenne.

Głównym ośrodkiem ją wytwarzającym był wspomniany już Jingdezhen. Do jej wytworzenia potrzebny był tlenek kobaltu. Wymalowane nim surowe naczynia wypala się - dopiero w wysokiej temperaturze nabierają żywej niebieskiej barwy. Przy okazji osiąga się efekt przezroczystości.

Dwa najbardziej cenione okazy z czasów dynastii Ming, okresu Xuande (1426-1435) można obejrzeć w National Palace Museum na Tajwanie.

Porcelana niedoszklona

Innym typem porcelany jest taka, której proces produkcyjny został celowo przerwany. Kolor deseniu jest nie niebieski, a czerwony. Jest to efekt niezwykle trudny do uzyskania, a porcelana taka jest bardzo rzadka.

Znaczenie w kulturze

Porcelana może być uznawana za jedną z głównych "wizytówek" chińskiej kultury. Wariacje stylów zdobnictwa jest olbrzymia ilość. Wymienione już najsłynniejsze style porcelany niosą w sobie pewne rozumiane świetnie przez Chińczyków przesłania. Zarówno porcelana pokryta pęknięciami jak i ta malowana ręką człowieka biało-niebieska są dla Chińczyka przejawem naturalnego piękna natury. Wyrażają one niewyszukaną elegancję i prostotę, która harmonizuje z naturalnym i niewymuszonym pięknem. Przejawem tej prostoty miało być wykorzystanie zaledwie dwóch kolorów - białego i niebieskiego.