Nazwa pojawia się w zachowanych fragmentach pism filozofa naturalisty Zou Yana (鄒衍, 305-240 p.n.e.).
Po tym, jak założyciel dynastii Xia Wielki Yu ujarzmił wody Rzeki Żółtej, podzielił swoje dominium na dziewięć regionów: położone centralnie Yùzhōu 豫州, oraz Jìzhōu 冀州, Yǎnzhōu 兗州, Qīngzhōu 青州, Xúzhōu 徐州, Yángzhōu 揚州, Jīngzhōu 荊州,Liángzhōu 梁州, Yōngzhōu 雍州.
W mitologii chińskiej ląd, w którego centrum znajdowały się Chiny,
jest otoczony z czterech stron morzami. Poza morzami leżały obce kraje, określane mianem haiwai 海外 - poza morzami.
W czasach istnienia Dynastii Zhou, gdy była mowa o władzy nad całym światem, posługiwano się określeniami Tianxia lub Zhongyuan. Chiny to cywilizacja śródlądowa – przez większość ich historii nie interesowano się eksploracją, ani zamorską ekspansją. Tereny zajmowane przez Chińczyków pierwotnie obejmowały środkowe dorzecze Rzeki Żółtej. Określano je mianem Równin Centralnych (ang. Central Plains). Tereny poza wpływem kultury i cywilizacji chińskiej były określane mianem barbarzyńskich. Obszar chiński był uznawany za cały – w domyśle cywilizowany – świat. Lądy zamieszkane przez ludzi miały nad sobą niebo, czy też Niebo, czyli siedzibę niespersonifikowanej woli wszechświata.
Jest to określenie oparte na lokalizacji geograficznej terenów, z których wywodzi się cywilizacja chińska.
Huá, tak jak praktycznie wszystkie znaki pisma, które jednocześnie są jednoznakowymi słowami, odnosi się do kwitnięcia, rozwoju, wspaniałości. Na znaczenie słowa składają się trzy aspekty. Starożytni Chińczycy uważali swoją aktywność za jedyny ośrodek budowania cywilizacji, otoczony barbarzyńcami. Hua to także kolor czerwony, ulubiony przez Chińczyków i skojarzony z dostatkiem i pomyślnością; w końcu - Hua to skrócona wersja nazwy imperium Xia - Hua Xia.
Nazwa Hua Xia oznaczała państwo Xia. Po tym, jak dynastia uległa Shangom w XVII w p.n.e., nazwę stosowano nadal wobec nowego imperium - mieszkańcy dawnego imperium Xia byli najliczniejszą grupą w imperium Shang.
W czasach starożytnych państwo Lu, ojczyzna Konfucjusza, określana była czasem jako Kraj Środka (Zhongguo), ze względu na centralne położenie na równinach chińskich, a także stopień przestrzegania norm kulturowych i rytuału li. Chińczycy określali swój kraj mianem Zhongguo, a więc epicentrum rozwoju cywilizacyjnego ludzkości już przed nastaniem dynastii Qing w XVII wieku. Określenie Zhonghua jest złożeniem dwóch elementów: 'Hua' odnosiło się do opisanego powyżej Hua Xia, natomiast 'zhong' to centrum cywilizacji i kultury ludzkiej, którym były dla Chińczyków Równiny Centralne.
Współczesne nazwy Chin
Współcześnie tereny zajmowane przez cywilizację chińską administrowane są przez dwa ośrodki polityczne - ChRL z siedzibą w Pekinie, oraz Republikę Chińską z siedzibą w Tajpej, na Tajwanie. Bezpośrednio po zakończeniu wojny domowej w roku 1949, wzajemne relacje były zdecydowanie wrogie. Zawsze komplikowało to kwestię nazw obu ośrodków politycznych. Dla Pekinu Tajwan jest zbuntowaną prowincją, w której schroniły się niedobitki obalonego Rządu Narodowego. Z kolei w czasie trwania wojny domowej w latach 50-tych XX wieku część Chin opanowana przez komunistów była określana jako "strefa bandytów" (feiqu, 匪區). Taka retoryka stopniowo wychodziła z użycia, jednak do dziś nazywanie RCh na Tajwanie jest szalenie drażliwą kwestią. Współcześnie mieszkańcy Tajwanu mówiąc o ChRL używają określenia kontynent (Dàlù, 大陸). Natomiast mieszkańcy ChRL określają RCh jako Tajwan 台灣 w użyciu geograficznym (wyspa). Z kolei sami Tajwańczycy używając tej samej nazwy mają najczęściej na myśli RCh na Tajwanie, traktując nazwę 'Tajwan' jako skróconą nazwę kraju, w którym mieszkają. Z reguły nie wiadomo, czy i kiedy ta dwuznaczność jest zamierzona, a kiedy przypadkowa.
Nieskłonni do konfrontacji Chińczycy (tu: w użyciu kulturowym, a więc i mieszkańcy Tajwanu i ChRL), nie wnikają, w którym użyciu - geograficznym (wyspa), czy politycznym (skrót nazwy R. Ch. na Tajwanie) stosowana jest nazwa 臺灣 Tajwan.
Na forum międzynarodowym, a także w czasie międzynarodowych imprez sportowych reprezentanci Tajwanu określani są jako ZhongguoTaipei 中國台北 przez Chińczyków z kontynentu, natomiast sami siebie nazywają Zhonghua Taipei 中華台北. Choć oba określenia tłumaczy się na języki europejskie jako Chińczycy Tajpej (ang. Chinese Taipei), to dla samych Chińczyków różnica jest kluczowa: w nazwie używanej w ChRL znak 'guo' to państwo, a więc określenie ma kontekst polityczny. W nazwie używanej na Tajwanie występuje 'hua' i sprawia, że nazwa odnosi się do kwestii przynależności kulturowo-cywilizacyjnej.
Inne ciekawostki:
W języku angielskim porcelanę określa się słowem china. Autor niniejszego tekstu spotkał się z wersją, wedle której nazwa ta nie ma związku z nazwą kraju, a jest jedynie transkrypcją nazwy Changnan 昌南, obecnie w mieście Jingdezhen 景德鎮 w prowincji Jiangxi. Okolica ta słynie z produkcji porcelany, którą wytwarzano tam już od czasów Wschodniej Dynastii Han.
