Podobnie jak w Europie, koń stał się podstawową "platformą bojową" oraz symbolem statusu i władzy arystokracji. W starożytnych Chinach rozprzestrzenił się konkretny gatunek, znany jako koń przewalskiego.

Dla zachodnich naukowców najbardziej rzucającą się w oko i na warsztat cechą imperium Qin to jego totalitarny charakter. Pojawienie się Imperium Qin był w wielu aspektach na tyle podobne do Cesarstwa Rzymskiego (w odróżnieniu od wcześniejszej republiki) i III Rzeszy w XX wieku, że warto rzucić okiem i zestawić kilka ciekawych kwestii.

Traktat Sztuka wojny autorstwa Sun Zi oraz anonimowa kompilacja 36 forteli to dwie najpopularniejsze pozycje związane z chińską sztuką prowadzenia wojen. 36 forteli nie jest systematycznym traktatem, ale kompilacją przysłów-maksym. Są to najbardziej znane chińskie podstępy wojenne. Ilustrują one nie tylko użycie forteli wojennych, ale i formułowanie planów − zwłaszcza podstępnych.

Wojny opiumowe to łącznie trzy wojny prowadzone przeciwko Chinom:

1. Wielkiej Brytanii 1839–1842 oraz
2. Wielkiej Brytanii i Francji w latach 1856–1858,
3. Wielkiej Brytanii i Francji w latach 1859–1860.

Za jej długiego panowania rządzone przez Mandżurów Cesarstwo popadło w nieodwracalną zapaść.

Cesarz był zwornikiem między światem ziemskim i Niebem. Miał więc dzięki mandatowi niebios szczególnie doniosłą funkcję pilnowania, aby harmonia świata ziemskiego była podtrzymywana. Władca musiał odprawiać rytuały i przestrzegać cnót Ren, De, Yi oraz innych.

Czas istnienia dynastii Tang można podzielić na dwie części. Przed słynną rebelią An-Shi i po niej. Ta druga część toczyła się pod znakiem problemów wewnętrznych i walki z nieuchronnie zbliżającym się upadkiem.

Rebelia pod przywództwem An Lushan w okresie Tianbao za czasów dynastii Tang

We wczesnych latach Epoki Wiosen i Jesieni państwo Zhou rozpadło się na ponad sto państw, państewek, które walczyły ze sobą o terytorium i inne zasoby. W tym czasie książę Huan z państwa Qi, książę Xiang z państwa Song, książę Wen z Jin, książę Mu z Wu oraz król Zhuang z Chu kolejno zyskiwali potęgę polityczną i znaczną przewagę nad sąsiednimi państwami. Stawali się hegemonami o decydującym wpływie na bieg wydarzeń.

Yao to legendarny władca, któremu przypisuje się doskonałość moralną, będącą wzorem dla późniejszych władców. Według podań jego rządy poprzedzały założenie dynastii Xia. Przypuszcza się, że Yao był dowódcą grupy plemion, której udało się ustanowić jednolity system rządów nad terytorium, które dziś uważane jest za kolebkę chińskiej cywilizacji.

Europejska ekspansja w kierunku Azji Wschodniej oznaczała wyzysk i wojny. Miała formę tego, co w opracowaniach historycznych określa się partnerstwem prywatno-publicznym. Kompania Wschodnioindyjska (Vereenigde Oost-Indische Companie) została założona w 1602 roku przez wydzielenie jej z „Kompanii dla Odległych Krajów”, która istniała od 1587. Kompania przejęła cały handel zamorski Holandii, przysparzając olbrzymich zysków tym, którzy posiadali w niej udziały.

Wkrótce po ustanowieniu dynastii Han, pierwszy cesarz Liu Bang przyznał rozległe terytoria arystokracji wywodzącej się z własnego klanu oraz towarzyszom broni. Zarządcy ci tytułowali się królami, posiadali własne armie, nakładali podatki, bili własny pieniądz i zarządzali nominacjami na terenie który kontrolowali.

Gdy cesarz Wu objął tron cesarski, dokonał reform ograniczających tą niebezpieczną dla cesarstwa władzę królów. Z mocy jego rozporządzenia potomkowie królów dziedziczyli fragmenty terytorium przyjmując tytuł markizów. Wkrótce terytoria „królestw” rozpadły się na mniejsze „dzielnice”, które podporządkowano bezpośrednio władzy centralnej. Kolejnym krokiem było pozbawienie markizów ich tytułów szlacheckich.

Gdy Zachodnia Dynastia Jin uległa pod naporem plemion barbarzyńców, część uciekającej arystokracji osiadła na południu i wraz z lokalnymi elitami ustanowiła w roku 317 Wschodnią Dynastię Jin ze stolicą w Jiankang (obecnie Nankin).

Dynastia ta została założona przez Dżurdżenów (nǚzhēn 女真), którzy obaliwszy dynastię Liang (907–1125 Liáo Cháo遼朝) założyli własne państwo. W przyszłości Dżurdżeni odtworzą dynastę Jin pod nazwą Późniejsze Jin (1616–1636) i w roku 1635 zostaną nazwani Mandżurami przez swojego władcę Hong Taiji (syna Nurhaqi, założyciela dynastii Qing, która będzie władać całymi Chinami od 1644 roku.

Okres Kaiyuan to czas rządów cesarza Xuanzonga. Był on wnukiem Wu Zetiana, jednak swoje rządy wzorował na cesarzu Taizong. Okres niespotykanego wcześniej rozkwitu, jaki miał miejsce za jego rządów, był wynikiem światłych rządów, jakie roztoczył nad krajem.

Potęga państwa Qin rosła między innymi dzięki szeroko zakrojonym reformom systemu politycznego, który opierał się na osiągnięciach intelektualnych szkoły legistów. Podstawowym dziełem legalistycznym była Księga mistrza Han Feia (Han Feizi).

Począwszy od czasów panowania dynastii Sui rząd cesarski wybierał urzędników spośród tych, którzy pomyślnie zdali egzaminy urzędnicze. W czasach dynastii Tang zaczął obowiązywać system egzaminów zwyczajnych i nadzwyczajnych. Zwyczajne były przeprowadzane każdego roku. Egzaminy nadzwyczajne – nieco mniej ważne – były ogłaszane edyktem cesarskim i sam cesarz zajmował stanowisko naczelnego egzaminatora.

W roku 1356 wybuchło kolejne powstanie chłopskie, którym dowodził mnich buddyjski Zhu Yuanzhang (朱元璋). Powstanie przewalało się przez kraj przez dwanaście lat. W roku 1368 jego wojska zdobyły Pekin, a Zhu Yuanzhang ogłosił się pierwszym cesarzem dynastii Ming.

Po ostatecznym upadku dynastii Jin nastąpił okres podziału obszaru chińskiego na północ i południe. Każdy z tych rejonów funkcjonował w relatywnej wzajemnej izolacji. Ze względu na napór wojowniczych plemion z północy, obszar pod kontrolą południowych dynastii rozwijał się znacznie lepiej niż północ, której obszar był znacznie bardziej niespokojny.

Po opanowaniu Szanghaju 12 listopada 1937, Cesarska Armia Japońska zaatakowała Nanjing – ówczesną stolicę Chin . Wojskami japońskimi dowodził Iwane Matsui. Okupację i systematyczne plądrowanie miasta rozpoczęło się 13 grudnia 1937 roku. Przez 6 tygodni Japończycy bezlitośnie dokonywali rzezi ludności cywilnej i rozbrojonych żołnierzy. Ocenia się, że zabito w tym okresie około 300 tysięcy ludzi – taka przynajmniej liczba podawana jest przez muzeum Masakry Nankińskiej.

Zmagania o supremację w Epoce Wiosen i Jesieni, a następnie Okresie Walczących Królestw stopniowo redukowały ilość istniejących państw. W roku 400 p.n.e. było ich siedemnaście. W roku 300 p.n.e. – jedenaście, jednak w roku 256 zostało jedynie siedem największych państw - wszystkie inne zostały pożarte w niekończących się wojnach i intrygach. Owe siedem potęg prowadziło brutalną, pełną podstępów grę o przetrwanie i dominację.

W czasie panowania dynastii Yan, Chiny miały wiele kontaktów ze światem zewnętrznym. Jednym z licznych cudzoziemców odwiedzających Chiny w tamtym okresie, był włoski żeglarz Marco Polo. Wcześniej jego ojciec i wuj odbyli podróż do Azji i zostali przyjęci na dwór Kubai Khana. Ten wysłał ich w misję do Rzymu. Po jej zakończeniu, obaj powrócili do Chin zabierając ze sobą Marco.

Powstały w II wieku p.n.e. (w latach 109–91 p.n.e.), spisane przez Sima Qiana. Są uznawane za pierwsze dzieło historiograficzne z prawdziwego zdarzenia w historii chińskiej. Obejmują okres od czasów legendarnych aż do II w. p.n.e. Na dzieło składa się 130 tomów, które zawierają pięć rodzajów informacji.

[...] Japończycy, ustanawiając swój bieg w kierunku budowania narodowego bogactwa i władzy w oparciu o modele zachodnich, „cywilizowanych” krajów, chcieli konkurować o supremację z potęgami europejskimi. Japońscy decydenci czuli się uprawnieni do statusu równego ze statusem zachodnich potęg imperialnych. [...]

Po upadku dynastii Han w 220 r.n.e., chińska cywilizacja-państwo popadła w ciągnący się trzy wieki upadek i polityczny chaos. Najbardziej interesującym efektem tej zapaści był rozwój obszarów doliny Jangcy i destrukcji cywilizacji na obszarach północnych, na których chińska cywilizacja pojawiła się i wykształciła setki lat wcześniej.

obok Zhuge Lianga jest bodaj najbardziej rozpoznawaną przez Chińczyków postacią z chińskiej późnej starożytności. Początkowo jako szara eminencja a potem zupełnie jawnie prowadził skomplikowaną grę mającą zabrać władzę cesarską z rąk upadającej ostatecznie dynastii Han. Jego planom na przeszkodzie stanęły inne postacie, nie mniej przebiegłe i ambitne. W rezultacie zamiast proklamacji kolejnej dynastii nastał w Chinach czas chaosu zwany Epoką Trzech Królestw.

W ostatnich latach panowania dynastii Shang, klan Zhou stopniowo rósł w siłę. Był to klan o mieszanym składzie etnicznym, który przybył od zachodu i wszedł pod protektorat Shang. Z racji, że od tamtej strony imperium Shangów było atakowane przez plemiona barbarzyńców, władztwo Zhou było bardzo wygodnym terytorium buforowym, które osłaniało bardziej cywilizowane rejony przed ciągłymi najazdami.

W literaturze chińskiej istnieje tzw. Siedem klasyków militarnych (Wu jīng qī shū 武經七書). Jest to zbiór napisanych w starożytności traktatów o wojskowości. Wybór ksiąg został dokonany przez cesarza dynastii Song Shenzonga (宋神宗) w roku 1080 n.e. Od tego czasu stały się one kanonem sztuki militarnej i były uwzględniane w encyklopediach. W przeciągu stuleci powstało wiele ich kompilacji, bogatych w rozmaitej wartości komentarze. Znajomość tych dzieł była wymagana od każdego dowódcy.

Po tym, jak założyciel dynastii Xia Wielki Yu ujarzmił wody Rzeki Żółtej, podzielił swoje dominium na dziewięć regionów: położone centralnie Yùzhōu 豫州, oraz Jìzhōu 冀州, Yǎnzhōu 兗州, Qīngzhōu 青州, Xúzhōu 徐州, Yángzhōu 揚州, Jīngzhōu 荊州,Liángzhōu 梁州, Yōngzhōu 雍州.

Chiny pod rządami wczesnej dynastii Ming były najbardziej zaawansowanym i najlepiej rozwiniętym obszarem na świecie. Aby utrwalić wpływy i nawiązać przyjazne stosunki z innymi krajami, cesarz Chengzu wysłał swojego generała-eunucha Zheng He z misją dyplomatyczną między innymi do krajów Bliskiego Wschodu. Zheng He odbył łącznie siedem podróży po Zachodnim Oceanie (tak nazywali Chińczycy Ocean Indyjski). Każda z nich zaczynała się w Liujiagang – porcie w obecnej prowincji Jiangsu.

Bitwę przy Yique (czyt. ii-ćłe) stoczono w roku 293 przed Chr. Na przeciw armii króla Zhaoxianga z państwa Qin, dowodzonej przez Bai Qi, wystąpiła armia sprzymierzonych państw Wei (魏) oraz Han (韓), którą dowodził generał Gongsun Xi (公孫喜).

Bitwa pod Yiling znana jest także pod nazwą Bitwy pod Xiaoting 猇亭之戰 lub też 彝陵之战 (Yiling)、猇亭之战 (Xiaoting) miała miejsce w roku 222 n.e., w czasie istnienia Trzech Królestw. Przeciw sobie stanęły wojska państwa Wu oraz Shu, zmagające się o panowanie nad kluczowym obszarem Jingzhou. Bitwa zakończyła się decydującym zwycięstwem państwa Wu, które powstrzymało inwazję Liu Beia na ten kraj.

To bitwa która pozwoliła mandżurskiej dynastii Qing na przejęcie władzy w Chinach, do tamtej pory bezpiecznych za Wielkim Murem. Przywódca Qingów, Dorgon działając wespół z generałem poprzedniej dynastii Ming, pokonał armię dowodzącego buntem chłopskim Li Zichenga. Zwycięstwo oraz otworzenie przejścia przez Wielki Mur pozwoliło Mandżurom na szybkie zawładnięcie Pekinem, a tym samym definitywne zakończenie panowania dynastii Ming.

Bitwa stoczyła się w dniach 30 sierpnia – 4 października 1363 roku. Miejscem starcia było największe słodkowodne jezioro w Chinach – Poyang, współcześnie w prowincji Jiangxi. Była to największa bitwa okrętów w czasach średniowiecza. Była jedną z ostatnich bitew stoczonych przez chylącą się ku utracie władzy mongolską dynastię Yuan.

Na przeciw siebie stanęły armie rdzennie chińskiej dynastii Ming, oraz mandżurska armia Późnej Dynastii Jin. Było to pierwsze zwycięstwo armii Ming po całej serii porażek.

Bitwa przy Muye stoczono około roku 1100 przed Chr. w tradycyjnie wyznaczonym do rytualnych bitew Muye (obecnie rejon Xinxiang w prowincji Henan). Była to decydują bitwa dla króla Wu, który wysłał ekspedycję karną przeciw despotycznemu królowi Zhou z dynastii Shang.

Bitwa przy Julu stoczyła się w roku 207 p.n.e. Walczyły siły upadającego imperium Qin, dowodzone przez Zhang Hana, oraz mniej licznymi wojskami buntowników Chu, dowodzonymi przez Xiang Yu. Bitwa została wygrana przez armię Xiang Yu, który rozbił armie Qin, przyczyniając się do definitywnego załamania potęgi militarnej Qin.

W roku 284 p.n.e. państwo Yan rozpoczęło inwazję Qi, celem jego całkowitego podporządkowania. Dowódca Le Yi dowodził armią Yan W ciągu sześciu miesięcy kampanii jego armia zajęła siedemdziesiąt miast. Państwu Qi zostały tylko dwa miasta – Jimo oraz Ju.

Bitwa ta rozegrała się u schykłu Dynastii Han. Cao Cao, przyszły władca jednego z królestw (Wei), który stał na czele rebelii przeciw Yuan Shao w rejonie Guandu. Bitwa umożliwia Cao Cao skonsolidowanie jego władzy nad północną częścią terenów chińskich.

Bitwę nad rzeką Fei stoczono w roku 383. Mniej liczna armia Wschodniej Dynastii Jin pokonała siły Państwa Qin.
Bitwę uważa się za jedną z najważniejszych starć w historii Chin . Klęska rosnącego w siłę Qin doprowadziła do rozpadu tego organizmu państwowego w chaosie wojny domowej. Gdyby Qin zwyciężyło, możliwe byłoby znaczne skrócenie czasów rozpadu Chin . Dopiero w roku 581 dynastia Sui doprowadziła do powstania silnego cesarstwa.

To bodaj najsłynniejsza z bitew w historii Chin . Kluczowe starcie w okresie formowanie się Trzech Królestw u schyłku dynastii Han.

Po tym jak Cao Cao skonsolidował swoją władzę nad północnymi Chinami, które formalnie rządzone były przez upadającą dynastię Han, pozostało mu dwóch rywali: Sun Quan w środkowej i dolnej części dorzecza rzeki Jangcy, oraz Liu Bei, rządzący obszarem współczesnej prowincji Hubei.

W roku 208 Cao Cao poprowadził swoją dwustutysięczną armię przeciw połączonym armiom Sun Quana i Liu Bei, liczącymi zaledwie 100 tysięcy.

W Epoce Wiosen i Jesieni, wraz ze stopniowym upadkiem i utratą wpływów przez dynastię Zhou, coraz częściej dochodziło do wojen między państwami chińskimi. W roku 632 stoczono jedną największych bitew owego okresu, bitwę pod Chengpu.

To decydująca bitwa stoczona pomiędzy państwem Qin, które pokonało państwo Zhao. W roku 256 p.n.e. Qin zaatakowało Han. Z odsieczą państwo Zhao wysłało armię pod dowództwem Lian Po. Obie armie spotkały się w okolicach Changping, położonego w północnej części ówczesnych ziem królestwa Han. Lian Po, po ujrzeniu armii Qin stwierdził, że jedyną szansę na zwycięstwo dawała próba przeczekania.

Burze okresu Wiosen i Jesieni przetrwało siedem większych państw. były to Qi, Chu, Yan, Hann, Zhao, Wei i Qin. Początkowo państwa Hann, Zhao i Wei sformowały sojusz i przemogły w walce siły państw Qi, Qin i Chu – każde oddzielnie. Później sojusz rozpadł się, a Qi i Qin stopniowo urosły w siłę.

Mongołowie pod wodzą Czyngis-Chana stopniowo podbili i zawładnęli Chinami. W 1215 roku zdobyli Pekin. Z czasem posuwali się na południe. W roku 1234 zawładnęli obszarem kontrolowanym przez Dynastię Jin.

Po wojnach opiumowych zachodnie mocarstwa w całych Chinach zaczęły zakładać ośrodki misyjne propagujące religie zachodnie, a dokładnie chrześcijaństwo wśród Chińczyków. Spotkało się to z oporem, który stopniowo narastał.

Kraj Środka był w ujęciu starożytnych Chińczyków centrum świata, a jednocześnie epicentrum cywilizacji ludzkiej. Syn Niebios, czyli cesarz, emanował swoim dobroczynnym wpływem na okoliczne krainy, stopniowo cywilizując barbarzyńskie ludy. Państwa środka (ta nazwa pochodzi z czasów starożytnych) otoczone były wianuszkiem państw wpół-cywilizowanych i częściowo zwasalizowanych. Im dalej od cesarstwa, tym barbarzyńcy stawali się dziksi i bardziej wojowniczy.

Badania archeologiczne dowodzą, że kolebką kultury chińskiej był obszar położony w pobliżu Rzeki Żółtej. Najstarsze ślady człowieka: narzędzia kamienne, kości zwierząt, ślady ognia, kości homo erectus odnaleziono w jaskiniach Zhoukoudian (Zhōukǒudiàn 周口店), położonych na południowy zachód od Pekinu oraz w dolinie rzeki Pa w prowincji Shaanxi. Resztki te pochodzą z późnego paleolitu i wczesnego neolitu, a określane są nazwą kultury Zhoukoudian.

Sun Jat-sen, właśc. Sun Zhongshan urodził się 12 listopada 1866 w rodzinie chłopskiej w powiacie Xiangshan (Xiāngshān 香山, obecnie miasto Zhongshan). W dzieciństwie mocno wpłynęła na niego historia Powstania Tajpingów oraz dokonania jego przywódcy – Hong Xiuquana.

Dynastia Xin (Xin chao 新朝)była dynastią założoną prze z uzurpatora Wang Menga i istniała w latach 9–23 n.e. Po kilku latach uprawiania kultu jednostki, w końcu ogłosił się cesarzem w roku AD 9.

Około roku 2000 p.n.e. większość ludzi zamieszkujących Wielką Nizinę Północno-chińską to niezorganizowane wspólnoty wiejskie, gospodarujące na terenach lessowych. Karczowały one i paliły krzewy, praktykując prymitywne rolnictwo i prowadząc ograniczone prace irygacyjne, w czym dopomaga im udomowienie bawoła wodnego.

Pierwsze odcinki wielkiego Muru powstały w okresie Wiosen i jesieni, czyli około VII wieku p.n.e. Były to fortyfikacje obronne poszczególnych państw. Po tym jak państwo Qin podbiło pozostałe mocarstwa regionu, dokonując „pierwszego zjednoczenia”, fortyfikacje pierwotnie wybudowane przez państwa Qin, Zhao, Yan i inne, zostały wzmocnione, rozbudowane i połączone.

Po latach wojennych zawieruch, chaosu i bezkrólewia, dynastia Sui ponownie zjednoczyła tereny chińskie. Choć utrzymała się zaledwie 37 lat, dała stabilne fundamenty imperium Tangów. Pozwoliło to na niespotykany wcześniej rozwój wynalazczości i kultury. Ponieważ okres panowania Sui był stosunkowo krótki, czas rządów Sui i Tang często traktuje się jako jeden okres historyczny. Pierwszym cesarzem tej dynastii był Li Yuan, który wstąpił na tron w roku 618 roku. Li Yuan był przywódcą rebelii przeciw Sui.

Pierwotnie była konkubiną cesarza Taizonga. Dzięki przedsiębiorczości i skomplikowanym intrygom osiągnęła ona pozycję głównej żony kolejnego cesarza - Gaozonga. Gdy ten zaniemógł w 660 roku, przekazał stery rządów w ręce małżonki. Wu Zetian rządziła imperium jako regent aż do roku 683, w którym cesarz umarł. Cesarzowa co prawda przyzwoliła na nominację cesarską jego najstarszego syna, jednak szybko intronizowała innego syna, gdy pierwszy okazał się zbyt samodzielny.

Po przegranych wojnach opiumowych dynastia Qing znacznie osłabła. Nastąpił gwałtowny wzrost biedy, korupcji i niepokoju społecznego. W 1843 roku Hong Xiuquan (洪秀全, 1814–1864) założył oparty na wzorach chrześcijańskich ruch religijny o nazwie Stowarzyszenie Czcicieli Boga. Głoszono w nim idee równości wszystkich ludzi, oraz nawoływano do obalenia dynastii Qing.

W roku 581 Yang Jian uzurpował tron Północnego Zhou i założył dynastię Sui. Jego pełny tytuł brzmiał Cesarz Wendi dynastii Sui. W roku 589 Sui pokonało dynastię Chen i ponownie zjednoczyło północ i południe kraju. Rządy Sui zakończyły się wraz ze śmiercią cesarza Yangdi na skutek powstania chłopskiego w roku 618.

Dynastię Song ustanowił generał Zhao Kuangyin. Stolicą swojego scentralizowanego imperium ustanowił miasto Bianjing, obecnie Kaifeng. Powstanie dynastii Song zakończyło okres rozbicia politycznego Państwa Środka zwanego Okresem Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw.

Jedwabny szlak był jednym z rezultatów wypraw Zhang Qiana (張騫). Za czasów panowania dynastii Han Chiny ustanowiły wiele kontaktów z krainami poza cesarstwem. W 138 roku cesarz Wudi (武帝) wysłał Zhang Qiana z grupą 100 osób na wyprawę w kierunku zachodnich regionów. Zhang Qian został schwytany przez barbarzyńców krótko po opuszczeniu cesarstwa. Po 12 latach uciekł z niewoli wraz z jedynym ocalałym towarzyszem i powrócił do Chang'an (長安, obecnie Xi'an).

Dynastia Jin została zepchnięta na południe i na północnych terenach Chin istniało w sukcesji kilkanaście państw, których władcy przypisywali sobie kontynuowanie państwowości chińskiej i tytułowali się oni albo cesarzami, albo królami. Zarówno jednak władcy, jak i ludność wywodziła się z nomadycznych plemion, które napłynęły z północy.

To najstarsza dynastia Chińska o historycznie udokumentowanym istnieniu. Panowała nad dorzeczem Rzeki Żółtej przez ponad 600 lat. Rolnictwo było coraz lepiej rozwinięte; uprawiano proso, pszenicę, a południowych regionach ryż. Hodowano jedwabniki i za ich pomocą wytwarzano jedwab. Hodowano bydło, świnie, owce, a także psy i kury. Jako zwierząt pociągowych używano koni. Cechą charakterystyczną okresu Shang jest duży udział hodowli i pasterstwa. Prawdopodobnie wiązało się to z koniecznością pozyskiwania dużych ilości „kości wróżebnych”.

Na początku był Pangu twórca rzeźbiący świat za pomocą dłuta. Uważany jest za przodka wszystkich Chińczyków Han. Po tym, jak Pangu stwarza świat, pojawia się inna istota, Nüwa (女媧), która lepi z gliny ludzi i ożywia ich, dając tym samym początek ludzkości.

Po upadku dynastii Han na arenie chińskich dziejów działały trzy konkurencyjne wobec siebie ośrodki władzy. Najsilniejszym z nich było Wei, obejmujące centralne, najlepiej rozwinięte cywilizacyjnie tereny dawnej dynastii Han. Dwa pozostałe królestwa, Wu i Shu przez większość zmagań musiały łączyć siły, aby wytrzymać napór zdecydowanie najsilniejszego Wei. Ten burzliwy okres końca dynastii Han i powstawania Trzech Królestw został opisany w epickiej powieści Dzieje Trzech Królestw.

Dynastia Qing, zwana też Dynastią mandżurską, panowała w Chinach w latach 1644–1911. Władza Mandżurów w Chinach charakteryzowała się aktywną polityką podbojów zewnętrznych. Zaanektowano Tybet, Tajwan, Mongolię, oraz inne obszary Azji Środkowej.

Końcowe lata panowania dynastii Ming to okres powolnej degeneracji i rozpadu imperium. Każdy kolejny cesarz przerastał niekompetencją swojego poprzednika i władza stopniowo sama wchodziła w ręce grupy trzymającej władzę - nadwornych eunuchów. W kraju szerzyło się bezprawie. Arystokracja, czyli elity urzędnicze, zawłaszczała tereny publiczne i przejmowała siłą tereny należące do właścicieli z niższych warstw społecznych. Zwiększano podatki i nakładano nowe. Katastrofy takie jak susze i powodzie, były przez rząd ignorowane, a lud nie mógł się spodziewać pomocy ze strony władz.

Obalenie cesarstwa i proklamowanie Republiki Chińskiej wcale nie oznaczało, że Chińczycy mogli zabrać się do radosnej pracy zbudowania wolnej ojczyzny. Nastąpił okres 38 lat chaosu, zupełnie jak przy upadku innych historycznych dynastii.

Dynastia Liao została ustanowiona przez lud Kitanów, który zdominował północ Chin w okresie od X do XII wieku.

To bitwa stoczona przez wojska chińskiej dynastii Tang z kalifatem abbasydzkim sprzymierzonym z imperium tybetańskim