-charbox-

Za czasów Dynastii Zhou, arystokracja feudalna dzierżyła monopol na władzę i była w stanie decydować czym była kultura wyższa i klasa urzędnicza. Jednak wraz ze zmianami okresu Walczących Królestw na czele społeczeństwa pojawiła się nowa klasa uczonych shiren (士人). Uczeni ci tworzyli rozmaite koncepcje i systemy myślowe. Oferowali potem swoje usługi doradcze w nadziei zyskania wpływów i pozycji na dworach władców. Byli to tzw. wędrowni mędrcy. Takim wędrownym doradcą był i Konfucjusz, i Sun Zi. To na fundamencie ich działalności wykształciło się tzw. „Sto Szkół Myśli”, promujących rozwój usystematyzowanego nauczania.

Sto szkół rozkwitło w latach 770 do 221 r. p.n.e. Był to okres burzliwego rozwoju kultury i myśli chińskiej. Działo się to wszystko w trakcie pełnego wojen i chaosu okresu Walczących Królestw i Epoki Wiosen i Jesieni (Chunqiu, 春秋; Zhanguo 戰國時代). Był to okres zwany Złotą Erą Chińskiej Filozofii – głównie z tej przyczyny, że zwolennicy różnych poglądów mogli swobodnie je głosić i rozpowszechniać.

-charbox-

Zmagania przedstawicieli stu szkół głęboko wpłynęły na życie i rozwój mentalności mieszkańców ówczesnych Chin i krajów sąsiednich.

Najbardziej wpływowe szkoły

-charbox-
-charbox-
-charbox-

Mistrz Kong, starał się stworzyć fundamenty doskonałego systemu społeczno-politycznego. W tym celu analizował wcześniejszą historię dynastii Zhou. Wierzył, że podstawą prawidłowego ustroju jest ścisłe przestrzeganie norm dotyczących stratyfikacji społecznej i roli jednostki w społeczności. Mówił: „niech władca pozostanie władcą, a poddany poddanym” . Twierdził też, na co szczególny nacisk kładł Mencjusz, że władca musi rządzić państwem i ludem wyposażony w cnotę człowieczeństwa (miłosierdzia ren) i cnoty szlachetności/praworządności yi. Według Konfucjusza porządek społeczny miał być utrzymywany przy życiu przez pielęgnowanie wartości moralnych ludu, arystokracji oraz władcy.

Konfucjanizm to system filozoficzno-myślowy, który głosił humanitaryzm, poszanowanie tradycji i hierarchii w społeczeństwie, sprawiedliwość społeczną, oraz idee zjednoczenia państwa. Ponieważ wiele jego zaleceń i doktryn odnosiło się do sposobu rządzenia państwem, Konfucjanizm jest też uznawany za system polityczno-społeczny.

Głosił, że człowiek jest z natury dobry i że społeczeństwo powinno być rządzone przez władców oświeconych i mędrców. Była to więc nauka o sposobie sprawowania władzy oraz ustalająca normy etyczno-moralne, jakie powinny obowiązywać w życiu społecznym.

Przez prawie trzysta lat konfucjanizm nie zyskał szerszego uznania. Dopiero w czasach dynastii Han stał się on doktryną filozoficzną i religią państwową, pomagającą w utrzymaniu władzy nad imperium.

Mencjusz to najbardziej znany kontynuator nauk konfucjańskich. Twierdził on, iż natura ludzka jest z przyrodzenia dobra, należy jednak dbać o jej prawidłowy rozwój w odpowiednim kierunku. Utrzymywał też że władca powinien rządzić ludem, który dobrowolnie poddał się jego władzy. Ten władca zaś, który gnębił lud i tracił wśród niego popularność i poparcie był skazany na utratę „mandatu Niebios"

-charbox-

O ile Konfucjusz przedstawił wizję społeczeństwa opartego na określonych stosunkach społecznych, to Mencjusz stworzył system wykładni i odniesień które ułatwiły, czy wręcz umożliwiły wprowadzenie w życie nauk Konfucjusza. System należytego pielęgnowania cnót moralnych pozwolił na utwardzenie i konsolidację wartości konfucjańskich we wszystkich aspektach życia społecznego.

Praktycznie wszyscy kontynuatorzy, interpretatorzy i „wyznawcy” nauk Konfucjusza twierdzili, że człowiek nie jest w chwili narodzin moralnie dobry. Człowieczeństwo i cnoty moralne charakteru mogą – ale nie muszą – formować się poprzez trening, naukę i samokontrolę.

Fragmenty pism Mencjusza można zobaczyć tutaj: Mencjusz

Legizm i legiści

-charbox-

Pierwszym zachowanym do naszych czasów tekstem tej szkoły jest Księga księcia Shanga, stworzona w IV w. p.n.e. doktryna legizmu została udoskonalona przez mistrza Hanfei oraz Li Si. Twierdzili oni, że natura ludzka jest z przyrodzenia egoistyczna, jedynym wiec sposobem utrzymania porządku społecznego jest narzucenie kontroli odgórnej – przez ustanowienie i egzekwowanie praw.Legaliści stawiali więc państwo na najważniejszym miejscu, przedkładając budowę armii i rozwój państwa (wspierane aparatem przymusu) ponad dobro obywateli.

W idealnym państwie w legistów cała władza spoczywa w rękach władcy, który stanowi wszelkie prawo, jednakowe dla wszystkich poddanych bez wyjątku. Władca ma też wyłączność na stosowanie wszelkich wybiegów i sposobów do kontroli nad poddanymi i manipulacji ich podstawowymi zachowaniami.

Legizm stał się narodową ideologią państwa Qin, którego siła niepomiernie wzrosła dzięki szeregowi legistycznych reform. Ich celem było ujednolicenie obywateli tworzącego się imperium. Ustandaryzowano miary wagi i odległości, pismo, rozstaw osi wozów. Przyczyniło się to do gwałtownego skoku cywilizacyjnego. Legistyczna wizja świata miała jednak swoje ciemne strony. Legizm nie uznawał istnienia zróżnicowania kulturowego i nie było w nim miejsca na swobodę jednostki i jej indywidualizm.
Czas prosperity szkoły legalistów skoczył się wraz z upadkiem dynastii Qin.

-charbox-
-charbox-

Legalizm wpłynął silnie na formowanie się aparatu władzy cesarskiej. W czasie panowania dynastii Han, najbardziej użyteczne elementy Konfucjanizmu i Legizmu zostały połączone w ustrój społeczny, który przetrwał bez mała dwa tysiące lat.

Taoizm

-charbox-

Taoizm jako filozofia to jeden z dwóch najsilniejszych i najbardziej wpływowych kierunków myśli chińskiej. Jego zapoczątkowanie przypisuje się Laozi (Mistrz Lao, czy też Stary Mistrz).

Taoizm koncentrował się bardziej na osobie w kontekście i otoczeniu świata naturalnego, niż społecznego. Dążeniem Taoistów było więc życie jednostki i jej dostosowanie do rytmu świata naturalnego – podążanie Drogą (chiń. Dao; Tao) wszechświata i życie w harmonii.

W wielu aspektach jest to więc filozofia życiowa przeciwstawna Konfucjanizmowi.

-charbox-
-charbox-
-charbox-

Szkoła Naturalistów powstała w okresie Walczących Królestw. Jej zwolennicy usiłowali wyjaśnić naturę wszechświata za pomocą pięciu podstawowych i często przeciwstawnych sobie czynników występujących w naturze. Było to Yin (reprezentujące koncepcje takie jak ciemne, pasywne, kobiecość, siły negatywne) oraz Yang (jasne, męskie, siły pozytywne) oraz pięć żywiołów, czy też pierwiastków: woda, ogień, drewno, metal i ziemia.

-charbox-
-charbox-

Ten kierunek filozofii został zapoczątkowany przez Mo Di, zwanego też Mistrzem Mo. Jego uczniowie zapoczątkowali ruch, poprzez skompilowanie nauk swojego mistrza w dzieło pt. Mozi. Choć w okresie istnienia „Stu szkół” kierunek rozwijał się żywo, to nie przetrwał on poza okres panowania dynastii Qin.

Mohiści jako pierwsi tworzyli spójne i usystematyzowane teorie oparte na logice i pojęciu sprawdzalności.

Mozi opracował trzy kryteria służące do oceny prawdziwości twierdzeń:

  • weryfikacja twierdzeń i ich wpływu/działania na świat na podstawie wiedzy historycznej
  • weryfikacja twierdzeń na podstawie doświadczeń przeciętnej jednostki
  • weryfikacja twierdzeń na podstawie zastosowania ich w polityce bądź prawie.

Ponadto propagowali pacyfizm i uniwersalną miłość bliźniego niezależnie od stopnia znajomości czy pokrewieństwa.

Postawa epistemologiczna Moistów może być określona jako empiryzm. Wierzyli oni, że wiedza powinna wywodzić się z percepcyjnego poznania rzeczywistości – za pomocą zmysłów, a nie wyobraźni i logiki.

-charbox-

Mo Zi krytykował Konfucjanizm za nadmierne przywiązywanie wagi do rytuałów i muzyki. Potępiał wojnę jako marnotrawstwo zasobów i popierał idee pacyfistyczne. W aspekcie politycznym, Mo Zi uznawał rządy merytokratyczne, w których to zasługi i umiejętności decydowały o awansach, popierał jednak także idee mandatu Niebios dla monarchy.

-charbox-

Szkoła Logików, albo inaczej „Szkoła Nazw” to odgałęzienie Mohizmu. Jego przedstawiciele skupiali się na badaniu definicji i praw logiki – w podobny sposób w jaki robili to Sofiści i Dialektycy Starożytnej Grecji. Najbardziej znanym Logistą był Gongsun Long Zi.

-charbox-

Inne szkoły filozofii chińskiej:

Szkoła rolników (Nongjia, 農家)

Uczniowie tej szkoły wspierali rozwój rolnictwa i upraw roślin. Doskonalili techniki upraw i opieki nad ludem przez zapewnienie społeczeństwu dostatecznej ilości żywności. Postulowali między innymi, aby władca na równi z poddanymi pracował na roli, za co byli krytykowani przez Mencjusza.


Szkoła Dyplomatów (in. Szkoła pionowych i poziomych sprzymierzeń)

Szkoła ta skupiała się bardziej na praktycznych zastosowaniach niż zasadach moralnych. Głównym obszarem zainteresowania była więc natura i praktyka działań w polityce i dyplomacji, zdolności lobbownia i prowadzenia dyskursu.

Szkoła synkretyczna (Zajia, 雜家)

Jej członkowie starali się zsyntetyzować spójny system zasad i wartości zaczerpniętych z najwartościowszych osiągnięć pozostałych szkół.

Szkoła pomniejszych opinii (Xiaoshuojia, 小說家)

Swego czasu w Chinach funkcjonowali urzędnicy, których zadaniem było zbieranie opinii zwykłych ludzi napotkanych na ulicy, a następnie referowanie tak zasłyszanych problemów i pomysłów władcy.

Szkoła Militarystów (Bingjia, 兵家)

Jej członkowie poświęcali się studiowaniu wojskowości i strategii. Jej najbardziej wpływowymi członkami byli Sun Zi (Sun Wu) oraz Sun Bin.

Polubienia: 0

Epoka Okres Walczących Królestw

Artykuły z tego samego okresu historycznego: 8

Za czasów Dynastii Zhou, elity rządzące dzierżyły monopol na władzę i były w stanie decydować czym była kultura wyższa i klasa urzędnicza. Wraz ze zmianami okresu Walczących Królestw na czele społeczeństwa pojawiła się nowa klasa uczonych (士人, shìrén). Uczeni ci tworzyli rozmaite szkoły myśli, z których każda oferowała usługi w dziedzinie doradztwa, w nadziei zyskania wpływów i pozycji na dworach władców. Z nich wykształciło się „Sto Szkół Myśli”, promujących rozwój usystematyzowanego nauczania.

Przeczytaj...

Mencjusz twierdził, że natura człowieka jest dobra (xing ben shan 性本善), jednak należy ją pielęgnować i rozwijać. Człowiek wg tej teorii jest z natury dobry, podstawy cnót moralnych mają charakter wrodzony, ale – znowu – należy ich strzec i rozwijać.

Przeczytaj...

Potęga państwa Qin rosła między innymi dzięki szeroko zakrojonym reformom systemu politycznego, który opierał się na osiągnięciach intelektualnych szkoły legistów. Podstawowym dziełem legalistycznym była Księga mistrza Han Feia (Han Feizi).

Przeczytaj...

Jednym z najsłynniejszych i najbardziej cenionych poetów chińskich był Qu Yuan. Służył on na dworze Huanga, tytułującego się królem władcy państwa Chu, a potem jego syna i następcy Qingxianga. Według popularnych opowieści poeta całym sercem poświęcał się sprawie zachowania suwerenności swojego państwa w obliczu rosnącej potęgi państwa Qin. Opowiadał się on za zawiązaniem przymierza z sąsiednimi państwami, aby przeciwstawić się rosnącej potędze Qin.

Przeczytaj...

Burze okresu Wiosen i Jesieni przetrwało siedem większych państw. były to Qi, Chu, Yan, Hann, Zhao, Wei i Qin. Początkowo państwa Hann, Zhao i Wei sformowały sojusz i przemogły w walce siły państw Qi, Qin i Chu – każde oddzielnie. Później sojusz rozpadł się, a Qi i Qin stopniowo urosły w siłę.

Przeczytaj...

To decydująca bitwa stoczona pomiędzy państwem Qin, które pokonało państwo Zhao. W roku 256 p.n.e. Qin zaatakowało Han. Z odsieczą państwo Zhao wysłało armię pod dowództwem Lian Po. Obie armie spotkały się w okolicach Changping, położonego w północnej części ówczesnych ziem królestwa Han. Lian Po, po ujrzeniu armii Qin stwierdził, że jedyną szansę na zwycięstwo dawała próba przeczekania.

Przeczytaj...

W roku 284 p.n.e. państwo Yan rozpoczęło inwazję Qi, celem jego całkowitego podporządkowania. Dowódca Le Yi dowodził armią Yan W ciągu sześciu miesięcy kampanii jego armia zajęła siedemdziesiąt miast. Państwu Qi zostały tylko dwa miasta – Jimo oraz Ju.

Przeczytaj...

Bitwę przy Yique (czyt. ii-ćłe) stoczono w roku 293 przed Chr. Na przeciw armii króla Zhaoxianga z państwa Qin, dowodzonej przez Bai Qi, wystąpiła armia sprzymierzonych państw Wei (魏) oraz Han (韓), którą dowodził generał Gongsun Xi (公孫喜).

Przeczytaj...

Powiązane artykuły: 3

Taoizm

Taoizm

Artykuł podporządkowany tematycznie

Taoizm jako filozofia to jeden z dwóch najsilniejszych i najbardziej wpływowych kierunków myśli chińskiej. Jego zapoczątkowanie przypisuje się Laozi (Mistrz Lao, czy też Stary Mistrz). Taoizm koncentrował się bardziej na osobie w kontekście i otoczeniu świata naturalnego, niż społecznego. Dążeniem Taoistów było więc życie jednostki i jej dostosowanie do rytmu świata naturalnego – podążanie Drogą (chiń. Dao; Tao) wszechświata i życie w harmonii.

Przeczytaj...
Buddyzm

Buddyzm

Artykuł o zbliżonej tematyce

Buddyzm jest nietypową religią w tym sensie, że większość jego odłamów nie wymaga wiary w bogów (aczkolwiek podobnie jak agnostycyzm nie twierdzi też, że bogów nie ma). Wiara w cokolwiek jest istotna tylko, o ile pomaga w osiągnięciu oświecenia. Ważniejsze jest wykazywanie współczucia w stosunku do innych czujących istot (nie tylko ludzi).

Przeczytaj...
Konfucjanizm i Dialogi konfucjańskie

Konfucjanizm i Dialogi konfucjańskie

Artykuł podporządkowany tematycznie

Jedną z naczelnych koncepcji konfucjanizmu jest Rytuał (li 禮). Stanowi on spójny i szczegółowy wzorzec postępowania obejmujący wszystkie aspekty życia społecznego i relacji między ludźmi. Sankcjonuje role i praktyki społeczne, przez co przyczynia się do ustanowienia powszechnej harmonii. Jednym z elementów tej harmonii były merytokratyczny system awansu społecznego, zastępujący szlachectwo krwi szlachectwem pielęgnowanej nauką doskonałości moralnej wyznaczanej przestrzeganiem cnót.

Przeczytaj...

messages.comments:

messages.no_comments_to_show

Napisz swój komentarz

Imię lub nick - obowiązkowe dla niezalogowanych
Obowiązkowy dla niezalogowanych

Zabezpieczenie antyspamowe:

  1. w pole Dobry Pomysł! wpisz 10 pomnożone przez przez 2.
  2. Możesz wstawić jeden link, ale to opóźni publikację komentarza. Dwa i więcej nie da rady.
  3. Komentarz przechodzi bez moderacji, jeśli ostatnią jego frazą jest Kartagina musi zostać zniszczona po łacinie.

Kup książki twórcy Chiny.pl

36 forteli

Podręcznik budowania obrazów mentalnych i dziesiątki anegdot historycznych — ze wstępem Andrzeja Sapkowskiego

Siły psychohistorii

Podobnie jak w bestsellerze 36 forteli jest to studium oraz dziesiątki przykładów. • Temat poradnika: dostrzeganie ukrytych prawidłowości i przewidywanie przyszłych zdarzeń. Anegdoty o mistrzach obserwacji rzeczywistości i mistrzach zmieniania myśli w czyn.

Starożytna mądrość chińska

Zbiór 81 sentencji i cytatów, które są jednocześnie kluczem do zrozumienia chińskiej mentalności i chińskiej kultury

Drogi wędrownych doradców

Pięknie ilustrowany zbiór 81 maksym układających się w wizję starożytnych artystów, poetów i ludzi czynu, których zbiorowy wysiłek stał się fundamentem chińskiej cywilizacji.

Opowieści z dawnych Chin

Zbiór pięknych, pełnych pozytywnej energii opowieści oraz skłaniających do zadumy legend i anegdot, który pomoże ci zrozumieć kulturę i historię Państwa Środka.

Chiny 一 Pulsujący matecznik cywilizacji

Zbiór 81 maksym i przysłów, z pomocą których zrozumiesz esencję chińskiej historii: poznasz czyny i uczucia ludzi, których losy i czyny są tworzywem chińskiej państwowości i aspiracji imperialnych.

Sun Zi i jego Sztuka wojny

Traktat Sztuka wojny w przekładzie Piotra Plebaniaka bezpośrednio z chińskiego języka klasycznego, stylizowany na piękną polszczyznę Sienkiewicza. Do tego wizje wojny i konfliktów prof Bralczyka i ponad 20 innych mistrzów oraz ekspertów.

Prawidła geopolitycznej gry o przetrwanie

Praca, w której sam autor i zaproszeni eksperci prezentują swoje wizje prawidłowości geopolitycznych, okraszając je przykładami z kart historii i wydarzeń współczesnych. W środku 43 mapy i 29 zdjęć oraz ilustracji, które pomogą zrozumieć zawiłą logikę zmagań między mocarstwami.

Wzorce Zwyciężania tom 1

Studium historycznych analiz potyczek, bitew i operacji militarnych. Autorzy analizują je tak, aby czytelnik mógł z pozytywnych i negatywnych doświadczeń nauczyć się osiągać sukces militarny w każdej sytuacji.

Oni albo My!

Błyskotliwie napisana wizja konfliktu Chin i Stanów Zjednoczonych. Autor prezentuje wgląd w pełne spektrum konfliktu: od motywacji ideologicznych po zaciekłe zmagania o kontrolę nad dostępem do krytycznych surowców.